9 Ocak 2014 Perşembe

Çoban


Məşhur Türk aktyoru “Kara Murat” ləqəbli Cüneyt Arkın deyirdi “ Gəncliyimdə heç sevgilim olmayıb. Utancaq olmuşam. Amma əslində sevgilim olmamasının səbəbi utancaq olmağım deyildi. Qoyun iyləndiyim üçün qızlar mənə yaxın dura bilmirdilər. Hətta oğlan yoldaşlarım da çox az idi. Hammı məndən iyrənirdi. Uzaq gəzirdilər”.

Rahat rahat vaqonun içində ora bura gəzmək, uzanıb yata bilmək, ritmik taqqıltının verdiyi xüsusu zövq  kimi keyfiyyətlər qatarla səyyahət etməyin üstün xüsusiyyətləridir. Təbii ki, vaqondan vaqona fərq var. Biletin qiymətinə müvafiq olaraq rahatlığın da artır və ya  azalır. SV kupedə səyahhət etmək, təyyarənin biznes klassından fərqli olaraq digər vaqonlardan ciddi fərqlənir.  Plaskard adlanan vaqonlar əsgər yataqxanalarını xatırladır. Arabir sakitlik , kitab oxumaq vəya yatmaq istəyəndə puluma qıyıb SV”dən bilet alıram. Amma əsgər yataqxanası daha canlı, səs-küylü olduğundan ordakı söhbətləri dinləmək, dava dalaşlara şahid olmaq, gülmək üçün çox vaxt plaskard biletlərdən alıram. Nə isə...

İlk dəfə qatar səyahətim yaddaşımda heç də xoş xatirə kimi qalmayıb... Hardasa 12 yaşım olardı. Qış fəsli idi. O zamanlar qatarların vəziyyəti  ürəkaçan deyildi. İsitmə sistemindən əsər əlamət yox idi. Donurduq.

Səhərə qədər yata bilməmişdim. Amma bunun səbəbi üşüməyim deyildi. Səbəb qoyunlarla çox vaxt keçirmiş, orta yaşlı bir kişinin ətrafına yaydığı kəskin üfunət qoxu idi. Vaqonun mən yatan hissəsini kəskin qoyun qoxusu bürümüşdü.  Görünür bu dayı ya çoban idi yada boş vaxtlarında  qoyun otarmalı olmuşdu.  Bunda eyib heçnə yoxdur. Sadəcə mən və yatmağa çalışarkən, bir yandan da burnunu  tutan bir qadın səhv vaqona minmişdik.

Çoban olmaq, qoyun iylənmək deməkdir. Bu qarşısıalınmaz bir prosesdir. Mənim üçün nağıllardan,filmlərdən tanıdığım gülərüz, sevimli çoban  bir neçə saat sonra  yerini qoyun qoxusuna buraxmışdı. Mənim üçün artıq əlində tütək, qoyunlara məhəbbətlə baxan çoban yox idi.

Ümumiyyətlə bizim xalqın şüuraltında çoban müsbət bir şəxs, müsbət bir fiqur kimi formalaşıb. İnanmıram ki, ölkəmizdə heç çoban tanımamış, görməmiş insanlar çobanı mənfi bir insan obrazı kimi təsəvvür etsin.

 Çoban mövzusu qəliz mövzudur. Bütün mədəniyyətlərdə çobanlar nağıl,hekayə qəhrəmanlarıdırlar. Din aləmində də çobanlar xüsusi yer tutur. Elə bu haqda bir neçə hekayə eşitdiyimi və oxuduğumu bilirəm. Mütləq bütün peyğəmbərlər hardasa çobanla qarşılaşıblar. İsa peyğəmbərə Məsih, Xilaskar, İnsan oğlu və s. deyildiyi kimi Çoban da deyilir. Google”da Hz.İsa yazsaz, görəcəksiz ki,qucağında qoyun, İsa sizə gülümsəyir. Axı niyə  ? Niyə qoyun?

(Çobanlar və çobansevənlər məni üzrlü hesab etsin.Sadəcə ilk qatar səyahətimdə məni yatmağa qoymayan o qoxu yadıma düşdü.  )




8 Ocak 2014 Çarşamba

Zibil Qutusu


Bakının küçələri gecələr qaranlığı, gündüzləri isə sadəcə saxta günəşin batmağını, qaranlığın gəlməsini gözləyir...Bakının küçələri qaranlığı sevir, mən isə Bakının qaranlığını...

Gündüzlər gördüyüm eybəcərlik, saxtakarlıqlar qaranlıqda yox olur. Gecələr şəhər olduğu kimidir- boş, menasız, səssiz...

Əslində gündüzlər də elədir, amma saxta gülüş səsləri, şəhərin mənasız divarlarına heyranlıqla baxan insanlar da gecələr qaranlığa bürünür.

Gecə saflıqdır, gizlinllərin ortaya çıxdığı vaxtdır. Gecələr- gizli hisslərin cəsarətlə küçələrdə addımladığı saatlar.. Və gündüz tapa bilmədikləri gözəlliyi qaranlıqda axtaran insanlar...

Bakının gündüzlərində, hərdən də gecələrində ən çox eşidilən səs maşın siqnalları, sürücü dava dalaşlarıdır... Şəhər deyinən, qışqıran, neqativ enerjili, qaş-qabaqlı insanlarla doludur.

Nadir hallarda gülürlər, hətta şaqqanaq çəkirlər, amma elə bil, onları buna kimsə məcbur edir, sanki yanaqlarından tutub dartır kimsə. Çox qısa olan riyakar gülüşlərin çoxu sadəcə yanaqların hərəkətindən ibarətdir...

Siqaret tüstüsünü içinə çəkdiyin anın xoşbəxliyi qədər saxtadır Bakının gülüşü... Sadəcə vərdişdir-pis vərdiş.

Əslində isə, şəhər ağlamaq istəyir, lap yüksək səslə hönkürüb eybəcər səsləri, saxta, boğazdan yuxarı qəhqəhələri susdurmaq istəyir... Amma bacarmır, çünki şəhərimin ağlamalı halını da gülməli ediblər...

Əsl Bakı ve insanlari bəzənmiş binaların görünməyən terefi kimidir. Heç kim o biinaların görünməyən tərəfini görmek istəməz. Və eynəklərini taxıb keçərlər...

Necə də gözəldir şəhərimiz... Necə də gözəldir insanları...Rəngli eynəklərinin arxasindan qarşılıqlı sevirlər bir birilərini...

Eynəyini unutmuş olanlar, ya da eynəyi heç sevməyənlər isə gözlərinin gördüyü reallıqla barışmağa məcbur qalırlar...

Bu şəhərə eynəksiz baxdıqdan sonra əlindəki siqareti söndürmədən yerə atıb, qarşıdan gələn xanıma əhəmiyyət vermədən yerə tüpürürlər...Heç peşman da deyillər...

Sonra bir neçə addımlıqdakı zibil qabıya kinayə ilə baxıb gülümsəyirlər...

Zibilliklerin icine batmis şəhərdə zibil qutusuna nə ehtiyac var ki?

Zibil qutusu isə, reallığı öz gözləriylə görənlərin baxışlarına tuş gələr...

Tək basina şəhəri təmizləməyə çalışan zibil qutusu da mübarizəsinin mənasizlgni dərk edər.

Ümidsizcə o da yerə tüpürər...

7 Ocak 2014 Salı

Kuleli Hərbi Litseyi ( Kuleli Askeri Lisesi )

Kuleli Askeri Lisesi- İstanbul


Bu yaxınlarda məzunu olduğum litseyin bağlanması və muzeyə çevrilməsi  barədə türk xəbər saytlarında bir neçə xəbər gördüm. Əslində fikrimcə hərbi litseylər lazımsız xərcdən başqa bir şey deyil və bir ölkə üçün 4 hərbi litsey çoxdur. Bu mənim fikrimdir. Amma fikirləşmək o demək deyil ki, belə də olmasını istəyirəm. Ömrümün dörd ilini keçirdiyim bu məktəbin muzeyə çevrilmə ehtimalı istər istəməz məni biraz kədərləndirir. Amma  mövzumuz bu deyil.

Hərbi mənə bunu öyrətdi, belə çətinliklər çəktik kimi klassik mövzudan da söhbət açmayacam əlbətdə. Çünki haqqında yazılması lazım gələn daha maraqlı  mövzular var. Bunlardan biri məktəbin kitabxanasıdır.

Fərz edin ki, tarix qoxusu gələn bir kitabxanada 100 minə yaxın kitab heç bir qarşılıq gözləmədən sənə təqdim olunub. Dini və Atatürkçülük prinsipinə uyğun olmayan kitablardan başqa demək olar ki, qadağan kitab yoxdur.  Maraqlı tərəfi isə odur ki, bu kitabxananı digər kitabxanalardan fərqləndirən birşey var. Kitab oxumaq burda istəyə bağlı deyil.Məcburidir. Ayda ən az 3 kitab  oxumalısan. Bunu isə hər ay qeydlərdən yoxlayıb, oxumayanları cəzalandırırdılar. Əlbəttdə hərkəs oxumurdu amma ən azından əlinə bir kitab götürüb, tanış olurdular.

Komandirlər( müəllimlər də hərbi rütbəli idilər) bizdən daha çox kitab oxumağı tələb edir və oxumayanları gələcəyin boş beyinli zabitləri adlandırırdılar. (İdman isə həmişə ikinci planda idi.) Fəlsəfə müəllimimiz “ V for Vendetta” filmini həftələrlə məktəbin öz kanalında yayımladaraq, bütün məktəbin bu filmi izləməsinə nail olmuşdu. Bilmirəm bunun nəticəsi idi ya yox məzun olduqdan sonra 100-ə yaxın kursant yoldaşım Ali məktəbə hazırlıq poliqonuna dözə bilməyərək azadlıqlarını elan etdilər.

 (Bu arada hər sinifin özünün ayrıca kitabxanası da var idi. Bizim 292 nəfərlik  sinifimizin 788 kitablıq balaca bir kitabxanası vardı. Sayını dəqiq bilirəm çünki, kitabxana mənə tapşırılmışdı. Açarlar məndə idi. Biraz əvvəl təşəkkür etdim, indi də üzr istəmək istəyirəm. Çünki, ordan bir iki kitab oğurlamışdım. Bağışla məni Kuleli. )

Məzunu olduğum Kulelidən bir iki söz yazmaq istədim sadəcə. Kiçik də olsa təşəkkür etmək istədim.

( Atatürk və Kuleli başlığı atında qısa  video : http://www.youtube.com/watch?v=YVlxNoTPHlY  )